Gátlistinn Heilsufar barna á leikskólaaldri er samstarfsverkefni Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, Almannavarnardeildar ríkislögreglustjóra og fleiri aðila.
Hann leiðbeinir um hvenær veik börn eiga ekki að koma í leikskólann og hvernig staðið skal að sóttkví leikskólabarna. Vonast er til að gátlistinn svari spurningum foreldra og starfsmanna leikskóla.
Barn á ekki að koma í leikskólann ef:
- Barnið er með hita.
- Barnið er með kvef, hósta og að minnsta kosti eitt af eftirtöldum einkennum til viðbótar:, slappleika, höfuðverk, beinverki, þreytu, kviðverki og/eða niðurgang.
- Barnið er í sóttkví, einangrun eða beðið er niðurstöðu sýnatöku.
Veikindi leikskólabarna:
- Barn skal sótt í leikskólann ef heilsufar þess breytist; barnið fær hita yfir 38°C og flensulík einkenni.
- Leikskólabörn skulu að jafnaði vera hress og hitalaus í að minnsta kosti sólarhring, áður en þau koma aftur í leikskólann.
Um sóttkví leikskólabarna:
- Börn fara í sóttkví samkvæmt leiðbeiningum heilbrigðisstarfsfólks eða smitrakningarteymis ef þau hafa verið í tengslum við aðra, óháð aldri þeirra, sem greindir hafa verið með smit eða grun um smit.
- Börn sem ekki hafa þroska eða getu til að virða þær ráðstafanir sem eru forsenda þess að hluti heimilisfólks geti verið í sóttkví, þarf allt heimilið, þ.m.t barnið, að fara í sóttkví eða þeir sem ekki eru í sóttkví að fara annað um leið og sóttkví kemur til.
- Lengd sóttkvíar er ákvörðuð af smitrakningateymi eða heilbrigðisstarfsfólki.
Leitið ráðgjafar hjá heilsugæslu,
- Ef vafi leikur á því hvort barnið ætti að fara í leikskólann.·
- Til að fá nánari upplýsingar um einkenni, eða lengd sóttkvíar
Smitsjúkdómar barna (tafla)
Yfirlit yfir helstu smitsjúkdóma barna
Viðmið fyrir foreldra, starfsfólk skóla/leikskóla og dagforeldra.
Það er réttur barnsins að vera heima þegar það er veikt, t.d. með hita eða almenna vanlíðan. Veikt barn getur smitað önnur börn sem kallar á fjarvistir bæði barna og foreldra. Einnig eru líkur á að starfsfólk geti smitast.
Unnið af Ágústi Ó. Gústafssyni heimilislækni í samráði við Þórólf Guðnason barnalækni.
Hitalaus = miðað við < 38°C við endaþarmsmælingu eða < 37,5°C við munnmælingu.
|
Sjúkdómur |
Meðgöngutími (tími frá smiti þar til einkenni koma fram) |
Smithætta frá |
Smithætta þangað til |
Hvenær má barnið mæta aftur í leikskóla/skóla eða til dagforeldris |
|
Augnsýking |
1-3 dagar. |
Augað er rautt og umgjörðin bólgin, gröftur í augum og smithætta á meðan. |
Einum sólahringi eftir að sýklalyfjameðferð er hafin. (sjá nánar undir augnsýkingar). |
|
|
Gröftur í augum í tengslum við kvef |
Í tengslum við kvef. |
Einstaka gröftur í augnkrók, mest eftir svefn. Auga ekki rautt eða bólgið. Smitar ekki. |
Má mæta þrátt fyrir augneinkenni (sjá nánar undir augnsýkingar). |
|
|
Eyrnabólga |
Staðbundin miðeyrnarbólga er ekki smitandi. |
Barnið hitalaust og líður vel. |
||
|
Eyrnabólga (vökvi lekur frá eyrum) |
Oft fylgikvilli öndunarfærasýkingar. |
Örsjaldan inniheldur vökvinn bakteríur sem geta smitað. |
Veltur á því hvort barnið sé með kvef eða önnur einkenni sem gætu smitað. |
|
|
Fimmta veikin (parvovirus B19) |
1-2 vikur. |
Nokkrum dögum áður en útbrot koma fram. |
Útbrotin eru komin fram. Getur verið varasöm þunguðum konum, sérstaklega á fyrsta hluta meðgöngu. |
Barnið hitalaust og líður vel. |
|
Flökkuvörtur |
1 vika – 6 mánuðir. |
Vörtur sjást. |
Meðferð hafin. |
Engin takmörk. |
|
Frunsa |
2-12 dagar. |
Blöðrur myndast. |
Blöðrur eru þurrkaðar upp. |
Engin takmörk. |
|
Hand-, fót- og munnsjúkdómur |
3-8 dagar. |
Upphafi sjúkdóms. |
Útbrot horfin. |
Barnið hitalaust og líður vel. Útbrot í rénum. |
|
Sjúkdómur |
Meðgöngutími (tími frá smiti, þar til einkenni koma fram) |
Smithætta frá |
Smithætta þangað til |
Hvenær má barnið mæta aftur í leikskóla/skóla eða til dagforeldris |
|
Hlaupabóla |
2-3 vikur. |
Viku eftir smit og nokkrum dögum áður en útbrot koma fram. |
5 dögum eftir að útbrot koma fram eða ekki koma nýjar bólur í 2 daga og bólur orðnar þurrar. |
Bólur orðnar þurrar eða eftir 5-7 daga. |
|
Inflúenza |
1-5 dagar. |
Einum sólahringi áður en einkenni byrja. |
Barnið orðið einkenna- og hitalaust. |
Barnið hitalaust og líður vel. |
|
Kossageit |
1-3 dagar. |
Vökvi lekur frá sárunum. |
Sárin orðin þurr og skorpurnar detta af eða eftir sólahring á sýklalyfjum. |
Þegar sárin eru gróin og skorpurnar detta af eða eftir sólahring á sýklalyfjum. |
|
Kvef, hálsbólga og veirusýkingar |
1-7 dagar. |
Sólahringi áður en einkenni byrja. |
5 daga eftir uppaf einkenna. |
Barnið hitalaust og líður vel (sjá nánar í texta undir kvef, hálsbólga og veirusýkingar). |
|
Lús |
2-8 vikur. |
Smiti. |
Þar til meðferð hafin. |
Þegar meðferð er hafin. |
|
Mislingabróðir (exanthema subitum) |
1-2 vikur. |
Óþekkt. |
Óþekkt. |
Barnið hitalaust og líður vel. |
|
Niðurgangur og ælupest |
Einhverjir dagar. |
Upphaf niðurgangs eða uppkasta. |
Ekki lengur niðurgangur eða uppköst. |
Ekki lengur niðurgangur eða uppköst og barni líður annars vel (sjá nánar undir niðurgangur og ælupest). |
|
Nóroveira |
Einhverjir dagar. |
Upphaf niðurgangs eða uppkasta. |
2 daga eftir að niðurgangur og uppköst eru hætt. |
2 dögum eftir að niðurgangur og uppköst eru hætt og barni líður annars vel (sjá nánar undir niðurgangur og ælupest). |
|
Njálgur |
2-6 vikur. |
2 vikur eftir smit. |
Meðferð hafin. |
Engin takmörk eftir að meðferð hafin. |
|
Streptókokka hálsbólga og skarlatsótt. |
1-3 dagar. |
Frá því barnið smitast. |
Einum sólahringi eftir að sýklalyfjameðferð er hafin. |
Einum sólahringi eftir að sýklalyfjameðferð er hafin og barninu líður annars vel (Sjá nánar í texta undir streptókókkar og hálsbólga). |
|
Sveppasýking í húð |
Vikur. |
Útbrot koma fram. |
Meðferð hafin. Mjög lítil almenn smithætta. |
Engin takmörk. |
|
Vörtur |
2-3 mánuðir. |
Vörtur koma fram. |
Meðferð hafin. |
Engin takmörk. |
